«Սաշիկի տարբերակով 50/50-ով կարող են աշխատել, մինչև ընտրություններն ավարտվեն, և հետ կգան 30/70 տարբերակին»

ԳԱԼԱ-ի հարցազրույցը քաղաքագետ Արմեն Գրիգորյանի հետ:

-Պարոն Գրիգորյան, ՀՀ նոր կառավարության գործունեությունն ինչպե՞ս եք գնահատում: ՀՀ տնտեսական զարգացման և ներդրումների նախարար Սուրեն Կարայանն օրերս Ազգային ժողովում հայտարարեց, որ Հայաստանի տնտեսական աճն ավելի մեծ կլինի, քան պետական բյուջեի նախագծում կանխատեսված 3.2 տոկոսն է: Որքա՞ն իրատեսական եք համարում այս կանխատեսումը:

-Կառավարության ծրագրի և գործունեության հետ կապված ասեմ, որ այս կառավարությունը չունի բարեփոխումներ կատարելու մեծ շանսեր, որովհետև ՀՀԿ-ն ոչ թե ցանկանում է բարեփոխումներ կատարել, այլ փորձում է իշխանությունը պահել: Բարեփոխումներ կատարելու առանցքային նախապայմանն այն է, որ ՀՀԿ-ն պատրաստվի իշխանությունից հեռանալ և խախտի ստատուս քվոն: Հայաստանում մոնոպոլիան ՀՀԿ-ն է ստեղծել, որպեսզի այս մարդկանցից խլի այդ մոնոպոլիաները և ազատ մրցակցություն ստեղծի, ապա ՀՀԿ-ն նախ պետք է պատրաստ լինի իշխանությունից հեռանալ: Բայց ՀՀԿ-ն նման պլան չունի, ավելին, Ս. Սարգսյանը պատրաստվում է հիմա էլ վարչապետ դառնալ: Այդ տեսակետից բարեփոխումները զուտ կոսմետիկ են լինելու և հանրության աչքին թոզ փչելու նպատակ են հետապնդելու:

Ինչ մնում է տնտեսական աճին, ապա նախ Ս. Սարգսյանը դեռ 2013 թ.-ին պահանջ էր դրել, որ բոլոր կառավարությունները պետք է ապահովեն 7 տոկոս տնտեսական աճ, այլապես պետք է հեռանան: Հիմա խոսել 3.2 տոկոսից մի փոքր ավելի աճի մասին դա ոչ մի բան է, ոչ մի բանի մասին չի խոսում:

Ավելին, ներկայիս կառավարությունը որևէ լուրջ ազդեցություն չի կարողանա ունենալ տնտեսական աճի վրա: Հայաստանում դեռ որևէ խոշոր ընկերություն ներդրում կատարելու մասին չի խոսել:

— Այս ընթացքում խոսվեց, որ ռուսական «Գազպրոմ» ընկերությունը խոստացել է սուբսիդավորել Հայաստանում գազի սակագնի իջեցման ծախսերը, եթե այդ գործընթացի հետ կապված ռիսկեր առաջանան:

Հանրային ծառայությունների հանձնաժողովն էլ հայտարարեց հոսանքի գնի իջեցման մասին: Ի՞նչ եք կարծում, սրանք նույնպե՞ս, ձեր կարծիքով, քայլեր են ՀՀԿ-ի վերարտադրությունն ապահովելու համար:

-Միանշանակ, այդ նպատակով է արվում: Եթե հիշում եք, մի ժամանակ էլ Հայաստանում խոսվում էր գազի գնի չթանկացման, պահպանման մասին, բայց վերջում պարզվեց, որ ՀՀ-ն գազի գնի կուտակված ահագին պարտք ունի:

Մի օր էլ կարող է պարզվել, որ ՀՀ-ն էլի պարտքեր է կուտակել, որովհետև իշխանությունն անկեղծ չէ հասարակության հետ իր հարաբերություններում, և դա խոսում է նաև իշխանության վարքագծի մասին:

Հիմնականում շատ հարցերում մենք ունենք նախադեպեր, և կարելի է պատկերացնել՝ հետագա զարգացումներն ինչպես են լինելու: Նոր վարչապետը ևս իր բոլոր խոսքերի մեջ շատ նման է նախկին վարչապետերին՝ սկսած հենց կախարդական փայտիկի մասին իր հայտարարություններով:

Մենք տեսել ենք՝ ինչպիսի վախճան է ունեցել այդ ամենը, տեսել ենք Հովիկ Աբրահամյան և Տիգրան Սարգսյան և թե ինչպես են ավարտել իրենց աշխատանքը: Հիմա նույնը լինելու է Կարեն Կարապետյանի հետ:

-Պարոն Գրիգորյան, ուրեմն նախ հայտարարվեց, որ պետականացվելու են այն հայտնի ընկերությունները, որոնք սպասարկում են կարմիր գծերը, արագաչափերը, տեսանկարահանող սարքերը: Խոսքը գնում է «Փարկինգ սիթի սերվիս», «Սեքյուրիթի դրիմ» ընկերությունների մասին: Գաղտնիք չէ, որ վերջինս կապվում է Ալեքսանդր (Սաշիկ) Սարգսյանի անվան հետ: Դրանից հետո ՀՀ արդարադատության նախարարը շտապեց հայտարարել, որ խոսքը պետականացնելու մասին չէ, այլ պարզապես հանձնարարական է եղել, որ բանակցեն այդ ընկերությունների հետ, որպեսզի համապատասխան գործառույթները, որոնք նրանք իրականացնում էին սեփականության ձևով պայմանավորված, այդ թվում՝ ֆինանսական հոսքերն ուղղվեն պետական բյուջե։ Սա ինչպե՞ս է հնարավոր, ըստ Ձեզ:

-Ընդհանրապես «Փարկինգ սիթի սերվիս», «Սեքյուրիթի դրիմ» ընկերությունները քվազի պետական ընկերություններ են: Ս. Սարգսյանը պարզապես եղբոր միջոցով այդ ընկերությունը ստեղծել է «օրինական» ճանապարհով փող վերցնելու համար: Քանի որ ինքն ուղղակի քաղաքացիներին չէր կարող ասել ինձ գումար տվեք, ինքը մտածեց այս տարբերակը՝ քաղաքում գծել կարմիր գծեր կամ դնել սարքեր, որ այդ ճանապարհով քաղաքացիներից գումար տանի: Սա Ս. Սարգսյանի մտածած հարկման տեսակն է: Ու խոսել, որ սա պետականացվում է կամ ինչ-որ բան է կատարվում, կեղծ քայլեր են: Եթե նկատել եք, երբ Ս. Սարգսյանը փորձում է հանրության աչքին ինչ-որ բան անի, ամեն անգամ ինքը հիշում է «Սեքյուրիթի դրիմ»-ը, ընտանեկան բիզնեսի անդամներին հրավիրում է Բաղրամյան 26 և ինչ-որ բաներ է խոսում: Ընդհանրապես այդ ընկերությունները պետք է փակվեն: Որևիցե հիմնավորում չունի դրանց գործունեությունը: Հիմա կարող են որոշ ժամանակով այդ ընկերությունների կողմից հարկված գումարների 40 տոկոսը բյուջե տրամադրել, 60-ն իրենց վերցնել, կամ, այսպես ասած, Սաշիկի հայտնի տարբերակով 50/50-ով աշխատել, մինչև ընտրությունները կավարտվեն, և հետ կգան նախկին 30/70 տարբերակին:

—Պարոն Գրիգորյան, դուք ձեր խոսքում ասացիք, որ իշխանությունը պատրաստվում է վերարտադրվելուն, ի՞նչ դերում եք տեսնում Ս. Սարգսյանին: Ս. Սարգսյանն, այո, չժխտեց, որ ինքը վարչապետ կարող է դառնալ, իսկ Էդուարդ Շարմազանովն ասաց, որ ամենակարևորը ինքը Ս. Սարգսյանին կտեսնի ՀՀԿ ղեկավարի դերում, և հպարտ է, որ այդ թիմի անդամ է: Կա նաև տեսակետ, թե խորհրդարանական համակարգի անցնելուց հետո դարձյալ վարչապետը Կարեն Կարապետյանն է լինելու: Ի՞նչ եք կարծում, հնարավո՞ր է նման սցենար, որ գործողությունները զարգանան ՌԴ իշխանությունների նախագծած սցենարով, թե՞ դրանք ամեն դեպքում համաձայնեցված կլինեն Ս. Սարգսյանի հետ:

-Անկեղծ ասած, ես կարծում եմ, որ Ս. Սարգսյանի որոշումն է եղել Կ. Կարապետյանին կարգել վարչապետ, և նա Ռուսաստանից չի գործուղվել: Պարզապես Կ. Կարապետյանն ամենահարմար թեկնածուն էր, այդ նպատակով Ս. Սարգսյանը նրան որոշեց նշանակել: Դա Ս. Սարգսյանի նախաձեռնությունն էր:

Ինչ մնում է Ս. Սարգսյանի հետագա պաշտոնավարմանը, ես կարծում եմ, որ իրեն ինքը տեսնում է ավելի շատ որպես վարչապետ: Ս. Սարգսյանը համակարգը շատ լավ հասկացել է, ինքը չի կարող դե յուրե իշխանությունը հանձնել մեկին, ինչպիսին, օրինակ, Կարեն Կարապետյանն է, ինքը մնա որպես կուսակցության ղեկավար:

Խնդիրն այս է: Այս տեսանկյունից Ս. Սարգսյանն իրեն վարչապետ է տեսնում: Միանշանակ է, որ ինքը Սահմանադրությունը փոխել է, երկար տարիներ երազել է իր իշխանությունը ցմահ դարձնելու մասին: Նա ասել էր, որ չի առաջադրվելու, բայց անցյալ տարի այս օրերին, մի քանի օր առաջ էլ ակնարկեց վարչապետ դառնալու իր հեռանկարի մասին: Ավելի շատ գնալու է այդ քայլին, եթե հանգամանքների ինչ-ինչ փոփոխություն չլինի:

-Հասկանալի է, որ թե Սահմանադրական փոփոխությունները, թե ԸՕ փոփոխություններն արվեցին հենց նրա համար, որ հեշտությամբ ապահովեին ՀՀԿ վերարտադրությունը: Այն, որ նախագծածը շատ լավ աշխատեց, դա ցույց տվեց նաև ՏԻՄ ընտրությունները: Ստացվում է, որ 2017 թ.-ին անկասելի՞ է ՀՀԿ վերարտադրությունը: Ի՞նչը կհաղթի «ՀՀԿ հաղթանակին», ի՞նչ սցենարներ կարող են տապալել. ընդդիմության ընդհանուր բևեռներով մասնակցությունն ընտրությունների՞ն, թե՞ Սասնա ծռերի քաղաքական ծրագիրը պետք է գործարկել՝ ըմբոստությամբ:

-Ես նախ չեմ կարծում, որ Ս. Սարգսյանը հիմա համոզված է, որ ընտրություններին հաղթելու է: Կամ նույնիսկ ՏԻՄ ընտրություններին ամեն ինչ արեց, որ համոզված հաղթանակ տանի, բայց չհաջողվեց: Օրինակ Գյումրու դեպքում, այսպես ասած, զոռբայությամբ քաղաքապետ նշանակեց, իսկ Վանաձորում էլ էլի խնդիրների առաջ կանգնեցին: Ինչ վերաբերում է ընտրություններին, ամենաճիշտը պետք է մասնակցել և փորձել ընտրությունների միջոցով փոփոխությունների հասնել: Հասկանալի է, որ կա նաև մյուս կողմի այն հարցադրումը, որ ընտրությունների միջոցով իշխանություն փոխելը չի ստացվում, բայց զենքի միջոցով փոխելն էլ չի ստացվում: Ես կարծում եմ, որ ընտրական համակարգի կայացումը կախված է մասնակցությունից: Ընդդիմությունը պարտվել է, բայց նաև ընդդիմության մասնակցությանն ընտրություններին հնարավորություն է տալիս սովորել, թե ինչպես կարելի է իր սխալների վրա սովորել ու հաջորդ ընտրություններին ինչ-որ մի պահի հաղթանակ տանել: Ընտրություններով պայքարն ամենաարդյունավետ միջոցներից է: Ս. Սարգսյանն, իհարկե, շատ կուզենար, որ մասնակցություն չլինի և ինքը միայնակ լինի այդ ընտրություններին, դրա համար պետք է մասնակցել: Իսկ վերջին ՏԻՄ ընտրությունները ցույց տվեցին, որ ընդդիմությունը եթե պառակտված է գնում ընտրությունների, ամեն մեկն իր համար է գնում, ապա շանսերը շատ ավելի քիչ են: Եվ եթե կարողանում են միավորվել, համատեղել ջանքերը, արդյունքը շատ ավելի լավ է լինում: Երևի լավագույն տարբերակն է մտածել համատեղ ուժերով պայքարելու մասին:

Հարցազրույցը՝ Քրիստինա Մկրտչյանի