Դավիթ Ստեփանյան. Ալյասկայի հանդիպումից միակ շահողը անձամբ Վլադիմիր Պուտինն էր, Ռուսաստանը դրանից ոչինչ չշահեց
Ռուսաստանի և ԱՄՆ նախագահներ Վլադիմիր Պուտինի և Դոնալդ Թրամփի Ալյասկայում կայացած հանդիպումից միակ հաղթողը Վլադիմիր Պուտինն է։ Մարդ, որը անսասան է եղել և երկար ժամանակ միջազգային քաղաքականության մեջ վտարված է եղել, գոնե 2022 թվականի փետրվարից ի վեր, երբ զորքեր մտցրեց Ուկրաինա ու սկսեց անհասկանալի, անարդար պատերազմ, հանդիպեց Թրամփի հետ և բանակցություններ վարեց նրա հետ։ Թրամփը սեղմեց նրա ձեռքը և, ըստ էության, ապացուցեց, որ Պուտինը շարունակում է դերակատար լինել միջազգային հարաբերություններում։ Այս կարծիքին է Միջազգային և անվտանգության հարցերի հայկական ինստիտուտի (ՄԱՀՀԻ) ասոցացված փորձագետ, քաղաքագետ Դավիթ Ստեփանյանը։
Պուտին-Թրամփ երեք ժամ տևած հանդիպումից հետո Թրամփը հայտարարել է, որ կողմերը համաձայնության չեն եկել Ուկրաինայի հարցում, սակայն նշել է որոշակի առաջընթաց կա։ Իր հերթին Պուտինը բարձր է գնահատել բանակցությունների արդյունքները՝ դրանք անվանելով իմաստալից և օգտակար։ Ռուսաստանի առաջնորդը նաև կոչ է արել Կիևին և եվրոպական երկրներին չխոչընդոտել հետագա երկխոսությանը։
Պուտինի և Թրամփի հանդիպումը լայն արձագանք է գտել համաշխարհային լրատվամիջոցներում և քաղաքական շրջանակներում։ Դրա արդյունքները ռուս-ուկրաինական հարաբերությունների հետագա զարգացման և միջազգային իրավիճակի համար դեռևս պետք է գնահատվեն։ Մի բան պարզ է. Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև երկխոսությունը մնում է բարդ և հակասական։
Ստեփանյանը RegionsTV-ի զրույցում Դավիթ Ստեփանյանն անդրադառնալով Ալյասկայում կայացած բանակցությունների արդյունքներին, ասաց՝ եվրոպացի առաջնորդները և նույնիսկ Բայդենը ամեն ինչ արեցին՝ Պուտինին որպես մերժված ներկայացնելու համար․«։ Այնուհետև Բայդենը ուղղակիորեն հայտարարեց, որ ինքը և Պուտինը ոչ մի բանի շուրջ չեն համաձայնվի, քանի որ Պուտինը գլխավոր սպառնալիք է ոչ միայն ԱՄՆ-ի, Եվրոպայի և մայրցամաքի, այլև՝ ընդհանրապես միջազգային հարաբերությունների։ Պուտինն ամեն ինչ արեց՝ Ուկրաինա ներխուժելով՝ իրեն այս օրակարգ վերադարձնելու համար, և Թրամփը նրան հնարավորություն տվեց դա ցույց տալ։ Հետևաբար, այս հանդիպումից միակ շահողը անձամբ Վլադիմիր Պուտինն էր, Ռուսաստանը դրանից չշահեց»։
Քաղաքագետը հիշեցրեց, որ գագաթնաժողովից առաջ Թրամփը խոստացել էր համոզել Պուտինին գործնականում ցուցադրել զիջումներ Ուկրաինայի հարցում՝ հրադադարի հասնելու համար, բայց, ի վերջո, Ռուսաստանի առաջնորդը հեռացավ՝ առանց որևէ խոստում տալու: Դավիթ Ստեփանյանի խոսքով՝ «կողմերի դիրքորոշումները 180 աստիճանով տարբեր են: Պուտինը շատ հստակ ասաց. նա համաձայն է խաղաղության, բայց երկարաժամկետ խաղաղության: Ի՞նչ է նշանակում երկարաժամկետ խաղաղություն՝ ըստ Պուտինի: Դա նշանակում է, որ Ուկրաինայի բոլոր օկուպացված տարածքները մնում են Ռուսաստանի վերահսկողության տակ: Եվ նույնիսկ այն տարածքները, որոնք, ըստ ՌԴ Սահմանադրության, Ռուսաստանի կողմից ճանաչվել են որպես ռուսական, բայց հետո Ուկրաինան վերադարձրել է, պետք է վերադարձվեն Ռուսաստանին: Ուկրաինան չպետք է լինի ՆԱՏՕ-ի անդամ, Ուկրաինան պետք է ապառազմականացվի և դենացիֆիկացվի: Սրանք Պուտինի պահանջներն են, որոնցից նա պատրաստ չէ մեկ քայլով նահանջել: Ի՞նչ տեսակի բանակցություններ և ի՞նչ տեսակի հաջողության մասին կարող ենք խոսել նման հայտարարություններից հետո»:
Ստեփանյանը ընդգծեց, որ Թրամփը, հավանաբար, հույսը դրել է համոզելու և գործարքներ կնքելու իր կարողության վրա, սակայն հանդիպել է Պուտինի կոշտ և անզիջում դիրքորոշմանը։
«Թրամփը գործարար է, նա բիզնես մտածողությունը բերեց քաղաքականություն։ Թրամփը ցանկանում է գործարքի հասնել Պուտինի հետ և առաջարկում է փոխզիջում։ Շատ կոպիտ ասած, փոխզիջումը հետևյալն է. Ռուսաստանը վերադարձնում է օկուպացված տարածքների կեսը, գծվում է ապառազմականացված գիծ և որոշ ժամանակով հաստատվում է զինադադար։ Բայց միևնույն ժամանակ, այդ տարածքները որևէ կարգավիճակ չեն ունենա։ Ուկրաինան որևէ փաստաթուղթ չի ստորագրի, նույնիսկ Ղրիմը, որը ճանաչվում է որպես Ուկրաինայի բռնակցված տարածքի։ Պուտինը չի համաձայնվում դրան։ Ի՞նչի մասին կարող են համաձայնության գալ կողմերը սրանից հետո։ Դրա հիման վրա ես սկզբում լավատեսություն չունեի այս հանդիպման վերաբերյալ, և հայտարարություններից լսած արդյունքները առավելագույնն էին, որին կարելի էր հասնել։ Շատ փոխաբերական ասած՝ Թրամփը թեթևակի հարվածեց Պուտինի ուսին և ասաց, որ նա շատ լավ տղա է, որի հետ հաճելի էր գործ ունենալ, և դրանով ամեն ինչ ավարտվեց», – ասաց քաղաքագետը։
Նշենք, որ օգոստոսի 16-ին՝ Ալյասկայում գագաթնաժողովի ավարտից հետո, Դոնալդ Թրամփը Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկու և եվրոպացի առաջնորդների հետ հեռախոսազրուցում ներկայացրել է Պուտինի հետ բանակցությունների արդյունքները։ Թրամփը նշել է, որ չի կարողացել Վլադիմիր Պուտինից որևէ պարտավորություն ստանալ Ուկրաինայում հակամարտությունը դադարեցնելու համար։
Ստեփանյանի խոսքով՝ ամեն ինչ շատ պարզ է. Թրամփը պատրաստ է գործարք կնքել Պուտինի հետ, եթե Զելենսկին կնքի այս գործարքը։
«Ուկրաինայի ոչ մի նախագահ, լինի դա Զելենսկին, թե մեկ ուրիշը, երբեք չի համաձայնի պաշտոնապես, փաստաթղթային, համաձայնագրի, փաստաթղթի տեսքով ճանաչել Ուկրաինայի տարածքի նույնիսկ մեկ կիլոմետրի բռնակցումը։ Այսօր մենք սա կարող ենք ապրիորի ասել։ Այս առումով, Զելենսկիի հետ ցանկացած զրույց ոչնչի չի հանգեցնի, քանի որ Զելենսկին պատրաստ չէ փոխզիջման գնալ այս հարցում», – նշեց Դավիթ Ստեփանյանը։
Նրա խոսքով՝ եվրոպացի առաջնորդները գիտակցում են հակամարտության շարունակման սպառնալիքը։
«Այսօր եվրոպացի առաջնորդները հիանալի հասկանում են, որ եթե պատերազմը դադարեցվի այնտեղ, որտեղ կանգ է առել, Պուտինը կշարունակի ուժեր կուտակել, և շատ հնարավոր է, որ այս պատերազմը կարող է շարունակվել Եվրամիության տարածքում, այն երկրներում, որոնք սահմանակից են առնվազն Ռուսաստանին։ Սա նրանց համար մեծ խնդիր է, ուստի նրանք պատրաստ են ավելի հեռու գնալ, նրանք պատրաստ են ֆինանսավորել այս պատերազմը։ Նրանք պատրաստ են՝ Միացյալ Նահանգների աջակցությամբ, զենք մատակարարելու պայմանով, ստիպել Պուտինին համաձայնվել ավելի ընդունելի պայմանների», – հավելեց Ստեփանյանը։
Դավիթ Ստեփանյանն ասաց, որ ուկրաինական ճգնաժամից դուրս գալու արագ լուծումներ չի սպասում, նշեց․«Պատերազմը կշարունակվի այնքան, մինչև կողմերը չսպառեն իրենց հնարավորությունները ու տիպված չեն լինի այն դադարեցնել, մինչև չպարտադրվի որևէ տեսակի զինադադար։ Բայց այս զինադադարը երկարաժամկետ չի լինի։ Այն կտևի մինչև կողմերը ուժեր կուտակեն և կրկին մարտի մեջ մտնեն։ Այս պահին ես սցենարի որևէ այլ զարգացում չեմ տեսնում», – եզրափակեց քաղաքագետ Դավիթ Ստեփանյանը։
Զաբելա Ավագյանը
