Հակոբ Բադալյան. «Իմպիչմենտի գործընթացն ավելի շատ ընդդիմադիր դաշտում դիրքային պայքարի հաշվարկ է

Խորհրդարանական ընդդիմությունը նախաձեռնել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի դեմ իմպիչմենտ սկսելու գործընթացը։ Վարչապետին անվստահություն հայտնելու հարցը կարող է քննարկվել խորհրդարանում, եթե առնվազն 36 պատգամավոր տրամադրի գործընթացը սկսելու համար անհրաժեշտ ստորագրությունները։ Սակայն, գործընթացի հաջողության համար անհրաժեշտ է առնվազն 54 պատգամավորի ձայն, իսկ խորհրդարանում կա 107 պատգամավոր։ Հայաստանում իմպիչմենտի ընթացակարգը կարգավորվում է երկրի Սահմանադրությամբ, որն ընդունվել է 1995 թվականին և թարմացվել 2015 թվականին։

«Պատիվ ունեմ» (6 պատգամավոր) խմբակցության՝ Փաշինյանին անվստահություն հայտնելու իմպիչմենտ հայտնելու գործընթացը սկսելու համար կմիանա «Հայաստան» խմբակցությունը (28 պատգամավոր), արդեն հայտարարել է, որ կտրամադրեն պակասող ստորագրությունները՝ Ազգային ժողովում իմպիչմենտի ընթացակարգը սկսելու համար։

«Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Իշխան Սաղաթելյանը լրագրողներին ասել է, որ «Պատիվ ունեմ»-ի հետ բանակցութուններից հետո պարզվել է, որ գործընթացը սկսելու համար անհրաժեշտ 2 ստորագրությունն այս պահին չկա։

Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանը RegionsTV-ի հետ զրույցում ասաց, որ  բավարարա պատճառներ կան կառավարությանը անվստահություն հայտնելու համար։ Նրա խոսքով՝ բավական է նայել Նիկոլ Փաշինյանի ներկայացրած նախընտրական ծրագրին, որով նա ձայներ էր հավաքում 2021 թվականի հունիսին, բավական է նայել դրանից հետո նրա կողմից ձևավորված կառավարության ներկայացրած ծրագրին, և պարզ կդառնա, որ կառավարության հետագա գործունեությունը, մեղմ ասած, շատ քիչ է համապատասխանում տրված խոստումներին և ներկայացված ծրագրին։

«Եթե մենք հետևենք դասական խորհրդարանական մոդելին, խորհրդարանական մեծամասնությունը պետք է անվստահություն հայտնի կառավարությանը և վարչապետին՝ ձևավորելով նոր կառավարություն։ Սակայն, ցավոք, Հայաստանը շատ հեռու է իրական խորհրդարանական մոդելից, և չնայած կառավարությունը դե յուրե հաշվետու է խորհրդարանական մեծամասնությանը, այնուամենայնիվ, մեր երկրում դե ֆակտո խորհրդարանական մեծամասնությունը է հաշվետու վարչապետին», – ասաց քաղաքագետը։

Հակոբ Բադալյանի դիտարկմամբ՝ եթե անդրադառնանք օրինական հիմքերին, ապա այս հարցն ունի նաև ներքին ասպեկտ։ Այսինքն՝ արդյոք վարչապետի նկատմամբ անվստահության հարցը բարձրացնող ընդդիմությունը բավականաչափ վստահ է խնդիրը հանրությանը հասցնելու և աջակցություն փնտրելու համար։

Քաղաքագետը նշեց, որ ընդդիմությունը պետք է ցուցադրի հանրային աջակցությունը մոբիլիզացնելու կարողություն։

«Հանրության մեծամասնությունը, իհարկե, չի վստահում Փաշինյանին և նրա կառավարությանը, բայց բանն այն է, որ նրանք չեն վստահում նաև ընդդիմությանը։ Եվ սա, իհարկե, մեղմ ասած, թուլացնում է վարչապետին և կառավարությանը անվստահություն հայտնելու գործընթացի օրինականությունը, քանի որ կասկած չկա, որ առանց հանրային մեծ ճնշման իշխող մեծամասնությունը դուրս չի գա վարչապետի դեմ»,-նշեց Բադալյանը։

«Պատիվ ունեմ»-ի վարչապետի թեկնածու Դավիթ Համբարձումյանի մասին էլ  Բադալյանը  նշեց, որ կասկած չունի, նրա թեկնածությունն ամենաուժեղ թեկնածուներից չէ, որոնց կարող էր ներկայացնել Հանրապետական ​​կուսակցությունը։ Նրա կարծիքով՝ ոչ ամենաուժեղ թեկնածուի առաջադրումը կարող է կապված լինել ՀՀԿ-ի իր ակտիվությունն ու ընդդիմությունը ցուցադրելու ցանկության հետ։

«Թվում է, թե ՀՀԿ-ի համար գործընթացն ավելի կարևոր է, քան արդյունքը։ Հնարավոր է՝ դա պայմանավորված է նրանով, որ Հանրապետական ​​կուսակցությունն ինքը չի հավատում վարչապետին անվստահություն հայտնելու քվեարկության կամ այսպես կոչված «իմպիչմենտի» գործընթացի իրագործելիությանը։ Մյուս կողմից, ոչ մի կերպ չի բացառվում, որ իրադարձությունների զարգացումից կախված՝ թեկնածուի փոփոխություն կարող է տեղի ունենալ։ Բայց առայժմ թվում է, թե գործընթացն ավելի կարևոր է Հանրապետական ​​կուսակցության համար նրա ներքաղաքական դիրքորոշման համար, ամենայն հավանականությամբ՝ ընտրական գործընթացից առաջ։ Ես նաև չէի բացառի, որ հաշվարկը կարող է ներառել անհաղթահարելի ուժի կամ այլ արտակարգ իրադարձությունների սպասումը»,-ասաց Հակոբ Բադալյանը։

Միաժամանակ, քաղաքական վերլուծաբանը կարծում է, որ իրավիճակը կարող է փոխվել ցանկացած պահի։ Նա ընդգծեց, որ Հայաստանում քաղաքական պայքարի արդյունքը մեծապես կախված է հասարակության ակտիվ գործողությունների պատրաստակամությունից և ընդդիմադիր ուժերի ջանքերը համախմբելու ունակությունից։

«Առանց հանրության և փողոցի ուժեղ ճնշման՝ խորհրդարանի մեծամասնությունը  դուրս չի գա Նիկոլ Փաշինյանի դեմ։ Նրանք պետք է համոզվեն, որ Փաշինյանն այլևս փաստացի չի վերահսկում իրավիճակը, որպեսզի անվստահություն հայտնեն նրան և միանան ընդդիմադիր նախաձեռնությանը։ Ես դեռևս նման նախադրյալներ չեմ տեսնում։ Հետևաբար, կրկնում եմ, հակված եմ կարծելու, որ «իմպիչմենտի» գործընթացը, ավելի շուտ, ընդդիմադիր դաշտում դիրքային պայքարի հաշվարկ է։ Ավելին, մենք տեսնում ենք, որ իրականում, գոնե առայժմ, ավելի շատ խոսքը գնում է երկրորդ և երրորդ նախագահների միջև անվստահության, քան Նիկոլ Փաշինյանի նկատմամբ անվստահության մասին»,-հավելեց Բադալյանը։

Նա նաև նշեց, որ հանրային քաղաքական գործունեությունը միայն սառցաբեկորի գագաթն է․ «Այս ամենով հանդերձ, ավելորդ չէի համարի նշել, որ, վերջին հաշվով, քաղաքականության տեսանելի մասը սառցաբեկորի միայն տեսանելի մասն է, բայց կա նաև ստորջրյա մասը, որը սովորաբար ավելի մեծ է։ Եվ վերջին տարիներին, հատկապես 2018 թվականից ի վեր, մենք, ցավոք, բազմիցս տեսել ենք, որ իրադարձությունները կարող են շատ արագ արմատական ​​փոփոխությունների ենթարկվել»։

Բադալյանի խոսքով՝ արտաքին գործոնների ազդեցությունը չի կարելի անտեսել, կարևոր է ուշադրություն դարձնել ոչ միայն բացահայտ ասվածին և արվածին, այլև այս թաքնված իրականությունը ձևավորող ուժերին։

Նա ներկայացմամբ՝ Հայաստանի դեպքում, ներքին իրադարձությունները ընդհանուր առմամբ դիտարկելիս, անհրաժեշտ է հաշվի առնել, որ այսօր, ավելի քան երբևէ, արտաքին միջավայրի գործոնները չափազանց կարևոր դեր են խաղում ներքին իրականության և գործող անձանց վարքագծի մեջ․« Իսկ արտաքին միջավայրն այսօր բավականին անկանխատեսելի է և շատ դինամիկ։ Գրեթե ամեն օր կարող է ի հայտ գալ նոր շերտ կամ ասպեկտ, որը կարող է ուղղակի կամ անուղղակիորեն նշանակալի կապ ունենալ Հայաստանի հետ։ Հետևաբար, սա կարող է տարօրինակ թվալ, բայց գուցե չարժե բացառել, որ նախաձեռնողներն իրենք իրականում չունեն քայլերի լիարժեք հաշվարկ կամ սցենար, ինչպես ասել է մեծն կոմբինատորը՝ առաջին քայլը e2-e4 է, իսկ հետո կտեսնենք»։

Զաբելա Ավագյան