«Շիրակում սպանդանոց չկա։ Ես 40 կիլանոց խոզը, կամ կես տոննանոց ցուլը ինչպե՞ս ավտոյին բառնամ, որ 100 կմ հեռու տանեմ Արմավիրի սպանդանոց,»․ մսավաճառները բողոքի ցույց են անում

Գյումրիի կենտրոնական շուկայում աշխատող մսավաճառներին շարունակում են տուգանել ու ապրանքն առգրավել ոչ սպանդանոցային ծագման միս վաճառելու համար։

Շիրակի մարզում անլուծելի դարձած սպանդանոցների խնդրով այսօր հերթական բողոքի ցույցն են իրականացրել մսավաճառներն ու գյուղացիները մարզպետարանի շենքի առջև։ Նրանք պահանջում են՝ կամ չեղարկել սպանդանոցային մսի վաճառքի պարտադրանքը, կամ էլ մարզն ապահովել սպանդանոցներով, որպեսզի ժամանակին կարողանան մորթ իրականացնել։ Խնդիրն այն է, որ մարզում փաստացի գործող ոչ մի սպանդանոց չկա, իսկ մսավաճառներին շարունակ տուգանում են ոչ սպանդանոցային ծագման միս վաճառելու համար։

Կարեն Մկոյան

«Ինձ 7 անգամ 20․000 դրամ են տուգանել, 2 անգամ էլ՝ 100․000 դրամ, 2 մորթած անասուն էլ առգրավել են»,- REGIONS TV-ի հետ զրույցում ասաց մսավաճառ Կարեն Մկոյանն ու հավելեց․ «Մինչև հիմա մենք որպես ֆիզիկական անձ ենք առևտուր արել շուկայում, բայց հիմա օրենք են հանել, որ ֆիզանձով չի թույլատրվում, պետք է որպես անհատ ձեռներեց գրանցվենք, բայց մանրածախ շուկայում ի՞նչ ԱՁ»։

«Շիրակի մարզում սպանդանոց չկա, կզանգենք Արմավիրի սպանդանոց, կսեն միս չկա, դուք բերեք, մորթենք։ Ես 40 կիլանոց խոզը, կամ կես տոննանոց ցուլը ինչպե՞ս ավտոյին բառնամ, որ տանեմ սպանդանոց, մոտ 100 կմ հեռու։ Դրա համար էլ գյուղացիները անասունները սպանդանոցներ չեն տանում, իրար հետ մեջ-մեջ են անում, վաճառում»,-ասաց մսավաճառ Հովհաննես Առաքելյանը։

Սենիկ Քոչոյան

«Ես Ախուրյանից եմ, ո՞ւր տանեմ ապրանքս, խոզեր եմ պահում, վերասյայով (պարտքով, խմբ․)կեր եմ առել, չեմ կարողանում մորթել, որ գնամ՝ հիվանդանոց, ստենտավորման կարիք ունեմ։ Խոզի միսը ոչ մեկը չի տանում, ապրանքս մնացել է։ Թող սպանդանոցներ սարքեն, ամեն ռայոնը իրենն ունենա, ստիպեն, մենք էլ տանենք էնտեղ մորթենք։ Թե չէ խոզերս առնող չկա, մսավաճառներին տուգանել են, ոչ մեկը չի վերցնե, որ ծախե։ Եզդիները ոտքի վրա, կենդանի-կենդանի խոշոր եղջերավորները տանում են, բայց խոզերը չեն տանում, ի՞նչ պիտի անենք»,- նշեց անասնապահ Սենիկ Քոչոյանը։

Շիրակի մարզի մսավաճառներին միացել էին նաև մսավաճառներ Սպիտակ համայնքից։ Մեծ Պարնի գյուղից մսավաճառ Արտյոմ Գաբրիելյանն էլ վստահեցրեց, որ իրենց համայնքում էլ սպանդանոց չկա, անասուններին տանում են Արմավիր կամ Վանաձոր՝ մորթի։

«Մարզպետարանում կսեն, օրենքը կա, պիտի կիրառենք, սպանդանոցի թուղթը պարտադիր է։ Իրենք տաք տեղերը նստած որոշում են, թե ինչպես մենք անասուն մորթենք։ 30 կիլանոց խոզը ես կարա՞մ տանեմ սպանդանոց, որ մորթեն»,- ասաց Մեծ Պարնի գյուղի մսավաճառը։

Արտյոմ Գաբրիելյան

Շիրակի մարզպետարանի շենքի դիմաց բողոքող մսավաճառներին ընդունել է մարզպետի տեղակալ Արտուշ Հովհաննիսյանը, ով մոտ 1 ամիս առաջ է նշանակվել այս պաշտոնում, իսկ մինչ այդ, 4 տարի եղել է ՀՀ սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի Շիրակի մարզային կենտրոնի պետի ժամանակավոր պաշտոնակատարը։ Նա խնդրին լավատեղյակ է, մսավաճառներին խորհուրդ է տվել համախմբվել և, կամ շարժական, կամ էլ մոդուլային փոքր սպանդանոց հիմնել։

«Կսեն շարժական սպանդանոց, կոմբինատ շինեք, ավտո ճարեք։ Եթե ես էդքան փող ունենայի, 20-30 մլն դրամ, ինչի՞ միս կվաճառեի էս ցրտին։ Սոված ժողովուրդը զիբիլի միջից հաց կհավաքե, իրանք կսեն՝ Եվրոպային պիտի հավասարվինք։ Փոխմարզպետը լուսամուտից դուրս կնայե, կսե, 300 հոգի եք, ինչքան էլ շատ եք, հավաքվեք, սպանդանոց բացեք։ Բայց ինչպե՞ս։ Ոնց որ Մոսկվա թռչող ուղևորներին ասեն, թե ձեր տոմսերի փողերը հավաքեք, ինքնաթիռ առեք, թռեք։ Էդպես կլինի՞»,- ասաց մեկ այլ մսավաճառ Արթուր Անտիկյանը։

Մսավաճառների բողոքին միացած իրավապաշտպան Արմեն Բադալյանը խնդիրն իրավական տեսանկյունից ներկայացրեց, նշեց, որ մարդկանց պահանջն արդարացի է, նման որոշում ընդունելիս պետք է իշխանությունը հաշվի նստեր ժողովրդի հետ։

Արմեն Բադալյան

«Հիմա ծանր պայմաններ են ստեղծել մարդկանց համար, գյուղացին պիտի 30․000-40․000 դրամ վճարի, որ անասունը հասցնի սպանդանոց՝ մորթի։ Նախ, կառավարությունը պիտի պայմաններ ապահովի, հետո նոր նման պահանջ դնի անասնատերերի առջև։ Դուք ի՞նչ իրավունքով եք մսավաճառից առգրավում, տանում վառում մսամթերքը։ Ժողովո՛ւրդ, ձեր պահանջը իրավացի է, իշխանությունը պարտավոր է հաշվի նստել ձեզ հետ, դուք պետք է տեր կանգնեք ձեր սահմանադրական իրավունքին»,- հայտարարեց Արմեն Բադալյանն ու հավելեց․ «Երբ որ կա հանրային պահանջ, կառավարությունը պետք է վերանայի իր ընդունած որոշումը և չեղարկի այն, որովհետև այն օրենքը, որը վնասում է ժողովրդին, չի կարող գործել։ Միայն այն ժամանակ կարող է գործել, երբ որ դրա իրագործման համար պատշաճ պայմաններ կստեղծվեն, այսինքն սպանդանոցներ կլինեն։ Կառավարությունը պարտավոր է ձեր հարկերի, պետական միջոցների հաշվին ձեր առաջնային խնդիրները լուծել»,-հայտարարեց իրավապաշտպանը։

Մսավաճառների հետ հանդիպեց նաև Շիրակի մարզպետարանի գյուղատնտեսության վարչության պետ Ռոման Համայակյանը։ Նա հայտնեց, որ Շիրակի մարզում սպանդանոցային մորթի թույլտվություն ունեցող 3 սպանդանոց կա, բայց ոչ մեկը չի աշխատում։ Հիմա աշխատանքներ են տարվում դրանք գործարկելու մեխանիզմներ գտնելու ուղղությամբ։ Նա վկայակոչեց կառավարության որոշումները սպանդանոց բացելու մասին։ Կատարված փոփոխությունների համաձայն, տնտեսվարողները կարող են խոշոր սպանդանոցների փոխարեն կառուցել սպանդանոցային կետեր ու աշխատել։

«Սա հիմնավորվում է այն սկզբունքով, որ մսավաճառները իրենց աշխատանքի արդյունքում եկամուտ են գեներացնում և ի վիճակի են լիզինգային միջոցներով սպանդանոցային սարքավորումներ ձեռք բերել։ Կառավարության որոշմամբ՝ սպանդանոցային սարքավորումներ ձեռք բերելու նպատակով լիզինգը տրամադրվում է 2-3 տոկոս տոկոսադրույքով, որի կանխավճարի չափը 20 տոկոս է, և այդ կանխավճարի 80 տոկոսը պետությունն է վճարում, վարկավորումը 5 տարով է։ Եթե այդ պայմաններով չեք ուզում սպանդանոցային կետեր բացել, ուրեմն չեք ուզում աշխատել»,-ասաց Համայակյանը։

Ռոման Համայակյան

Ըստ նրա, միջին հզորության մոդուլային սպանդանոց կառուցելու համար պահանջվում է 12 մլն դրամ, տնտեսվարողի մասով կանխավճարը կկազմի 300․000-400․000 դրամ, իսկ մնացածը կվճարի պետությունը։ Լիզինգի տարեկան տոկոսադրույքն էլ 2-3 տոկոս է։ Իսկ շարժական սպանդանոցներն ավելի թանկ են։ Ըստ Համայակյանի, Շիրակի մարզում ընդամենը 2 քաղաքացի է ցանկություն հայտնել փոքր սպանդանոց կառուցելու, նաև Աշոցքի համայնքապետարանն է առաջարկել համայնքային միջոցներով մոդուլային սպանդանոց կառուցել։

2025 թվականի հունվար ամսվա հաշվառման համաձայն, Շիրակի մարզում մոտ 62․000 գլուխ խոշոր եղջերավոր անասուն կա, անցած տարվա նույն ժամանակամիջոցի համեմատ, անասնագլխաքանակը բավականին պակասել է, նաև սպանդանոցային մորթի պարտադրանքի պատճառով։ Ու այս հսկայական գլխաքանակի մորթի համար սպանդանոց չկա։

Մսավաճառներին մարզպետարանի ներկայացրած հիմնավորումները չբավարարեցին։ Նրանցից շատերն այսօր իմացան, որ նման ծրագիր կա, բայց չեն շտապում վարկեր վերցնել՝ սպանդանոց կառուցելու համար։ Վարկային բեռի տակ մտնել չեն ուզում, ասում են, վստահություն չունեն, որ տարբերակը գործող կլինի։  Մսավաճառները որոշեցին փետրվարի 6-ին կրկին բողոքի ցույց իրականացնել Շիրակի մարզպետարանի շենքի առջև, կոչ արեցին, որ իրենց միանան նաև ոչ միայն Շիրակի մարզի, այլ նաև հանրապետության մյուս համայնքների բնակիչները։

Կարինե Կազարովա