«Հակառակորդը ստացել է համարժեք պատասխան, սկսվել է մեծ խուճապ, ունեն բազմաթիվ զոհեր»

ԳԱԼԱ-ի հարցազրույցը ԼՂՀ նախագահ Բակո Սահակյանի մամլո խոսնակ Դավիթ Բաբայանի հետ:

-Պարոն Բաբայան, ադրբեջանական կողմը հայտարարված հրադադարից հետո ամեն օր շարունակ խախտում էր հրադադարի պահպանման ռեժիմը, սակայն անցած մեկ-երկու օրերին ավելի ինտենսիվ են եղել խախտման դեպքերը: Ինչի՞ հետ եք կապում գործողությունների ակտիվացումը, ինչո՞վ եք պայմանավորում:

-Ադրբեջանի պահվածքը համարում ենք ահաբեկչական գործողություն, նրանք երեկոյան կրակում են, չեն հարձակվում լայնածավալ: Սա պարզապես ահաբեկչություն է, չպետք է որակել որպես լայնածավալ ռազմական գործողություններ:

Դուք հարցնում եք՝ ինչի հետ է կապված. երկու հիմնական զարգացում խթանեց. առաջինը՝ Թուրքիայի նախագահի այցելությունը, ով հորդորեց կրտսեր եղբորը կրկին դիմել քայլերի, եւ ՄԱԿ-ի ֆորումը, որը նպաստեց, որ ագրեսորն ու բռնապետը կրկին անցնեն գործի:

Հակառակորդը ստացել է համարժեք պատասխան, սկսվել է մեծ խուճապ, ունեն բազմաթիվ զոհեր: Սա է իրավիճակը: Ալիեւը մի օր պատասխան է տալու, թե ինչու համար են այդ զոհերը:

-ՄԱԿ-ի ֆորումն ինչպե՞ս, ինչո՞վ նպաստեց, որ Ադրբեջանը գոտեպնդվի:

-Բաքվում այս օրերին տեղի է ունենում ՄԱԿ-ի քաղաքակրթությունների ֆորումը, մի խայտառակ երեւույթ, հերիք չէ որոշ երկրների ներկայացուցիչներ՝ Իսպանիայի նախկին վարչապետը, Մեծ Բրիտանիան ներկայացնող գիտնականներ, Ֆրանսիայի պատգամավորներ, այնպիսի բնութագրումներ են տալիս Ադրբեջանին, որ իբրեւ այն հանդուրժողականության, ժողովրդավարության մի փարոս է: Փաստորեն իրենց խավիարասեր ստամոքսի եւ գրպանները մանաթով լցնելու ցանկությունը բերում է նրան, որ նաեւ իրենք են դառնում ահաբեկիչներ՝ խթանելով ահաբեկչությունը: Նրանք ավելի ագրեսիվ են դարձնում այդ պետությանը: Իսկ ո՞րն է չափանիշը, որ Ադրբեջանը հանդուրժող է. դա սպանված երեխաներն են, կտրած գլուխները, թե իրենք էլ են արդեն սովորել այդ ամենին: Պետք է բոլորս նրանց ամոթանք տանք:

-Պարոն Բաբայան, մեկ շաբաթ առաջ ռուսաստանյան եւ ադրբեջանական լրատվամիջոցները գրում էին, որ բանակցությունների նոր հագեցած փուլ է սկսվում: Իսկ ՌԴ ԱԳՆ ղեկավար Ս. Լավրովի այցից հետո կարծես թե ինչ-որ իրավիճակ փոխվեց, Ս. Սարգսյանը «Բլումբերգ» գործակալությանը տված իր վերջին հարցազրույցում կարծես թե ժխտեց բանակցությունների գնալու հնարավորությունը գոնե առայժմ, որից հետո էլ Ադրբեջանը փոխեց իր գործողությունների դաշտը՝ դարձյալ ներառելով խաղաղ բնակավայրերը: Սա նշանակում է, որ հայկական կողմը մերժե՞լ է պաշտոնական Մոսկվայի առաջարկները: Նշեմ նաեւ, որ այսօր հայկական կողմի եւ մասնավորապես Ս. Սարգսյանի նկատմամբ կոշտ շեշտադրումներով հրապարակում էր տպագրել «Կոմերսանտը»:

-Բանակցությունների «նոր փուլի» մասին ասեմ հետեւյալը, որ, այո, իրականում նոր փուլ է բացվելու, մենք սկսելու ենք զրոյից: Որովհետեւ Ադրբեջանի գործողությունները չեն թույլատրել, որ բանակցային վերնահարկը կառուցվի, որ հիմա էլ կառուցենք դրա մյուս հարկը: Ավելին, հիմա էլ Ադրբեջանը փակուղի է մտցրել բանակցային գործընթացը: Սա ինքնին մարտահրավեր է: Ադրբեջանն ամեն օր ահաբեկչական գործողությունների է դիմում, հիմա էլ կրակում է Մարտակերտի, Մատաղիսի վրա, մարդկանց վրա: Հիմա այս վիճակում շատ բարդ է վերսկսել բանակցային գործընթացը, բայց անհրաժեշտ է:

Այս տեսակ մեխանիզմների ներդրումն է, որպեսզի կարողանան վերահսկել խաղաղությունը եւ իմանան՝ որ կողմն է կոնկրետ եւ երբ ու ինչպես է խախտում հրադադարի պահպանման ռեժիմը: Սա էլ շատ նոր եւ անտեսված ուղղություն է, որը հիմա հրամայական է դարձել այս ուղղությունը, որ հիմա դարձնենք կարեւորագույն ուղղություններից մեկը:

-Պարոն Բաբայան, Արցախին բանակցային դաշտ բերելու հարցում միջազգային տրամադրվածությունն ինչպիսի՞ն է:

-Դա տեղի է ունենալու՝ ուշ թե շուտ: Վերջապես Ադրբեջանը պատերազմում է Արցախի հետ: Ինքը որպես հակամարտ կողմ ընդունում է մեզ եւ չի ընդունում որպես բանակցային կողմ, սա արդեն լուրջ չէ: Եվ ուշ թե շուտ այդ ձեւաչափը վերականգնելու են:

— Ս. Սարգսյանը «Բլումբերգ» գործակալությանը տված հարցազրույցում խոստովանեց, որ 5 տարածք հանձնելու մտադրություն ունեցել է հայկական կողմը, եւ Ադրբեջանը չի համաձայնել: Սրան ինչպե՞ս եք վերաբերվում:

-Խնդիրն այն է, որ այդ մոտեցումները միայն գաղափարներ են, Արցախը չի մասնակցել այդ գործընթացին, եւ մենք միշտ ասել ենք, որ մասնակցելու ենք բանակցություններին: Տրամաբանական չէ, որ մեզ ասեն, թե դուք պիտի այս կամ այն քայլն իրականացնեք, այն դեպքում, երբ մենք չենք մասնակցել մտքերի փոխանակմանը: Դրա համար կարեւորում ենք Արցախի մասնակցությունը գործընթացի բոլոր փուլերին՝ սկսած մտքերի փոխանակությունից մինչեւ ինչ-որ առաջարկների ձեւակերպում:

Երկրորդը՝ կարծում ենք բոլորի համար պարզ է, որ փուլային տարբերակն Ադրբեջանի պես ահաբեկչական պետության պարագայում չի աշխատելու, որովհետեւ հիմա Արցախի համար սա կյանքի պայքար է, գոյության պայքար է, իսկ Ադրբեջանի համար ամբիցիաների խնդիր է:

Մեր ապագան կախված է երկու խնդրից:

Առաջինը կարգավիճակն է, եւ սա հստակ դրված է: Ադրբեջանը պետք է ճանաչի Արցախի անկախությունը, չի ճանաչում, ուրեմն մնացած որեւէ խնդիր չի լուծվում:

Երկրորդը՝ սահմաններն են, որովհետեւ այն սահմանները, որով գոյատեւել է ԼՂԻՄ-ը ժամանակին՝ մինչեւ 1988 թ.-ը, այնուհետեւ ԼՂՀ-ն՝ մինչեւ 1991 թ.-ը, այդ սահմանների ներքո հնարավոր չէ ապահովել Արցախի անվտանգությունը: Եվ հենց այդ սահմաններն են դարձել գայթակղիչ, որպեսզի Ադրբեջանը հարձակվի, փորձ անի հարցը կարգավորել ուժային տարբերակով:

Հետեւաբար, սա է մեր մոտեցումը. Ադրբեջանը եւ միջազգային հանրությունը հատկապես հիմա պետք է լուրջ վերանայեն իրենց մոտեցումները, այլ ոչ թե գնան Բաքու՝ խավիար ուտեն, ախորժակները բավարարելու եւ երկու կոպեկ էլ մուրացկանի պես վերցնեն եւ գովաբանեն ահաբեկիչներին:

-Պարոն Բաբայան, բայց արդեն տեսանելի է, որ ռուսաստանյան կողմն ամեն կերպ փորձ է անում կազանյան փաստաթուղթը վերականգնել, ինչը նշանակում է զիջումներ:

-Որեւէ մեկը չի կարող պարտադրել մեզ որոշում, նույն Ռուսաստանն է այդ մասին ասել: Համանախագահները եւս ասել են՝ իրենք դատավորներ չեն, որ պարտադրեն ինչ-որ բան, իրենք միջնորդներ են: Եթե միջնորդներ են, ուրեմն պետք է միջնորդների գաղափարները ներդնել: Ադրբեջանը տարածք է ուզում, իրենք պետք է ներառեն այդ ցանկությունը որպես միջնորդ, բայց դա չի նշանակում, որ մեզ համար ընդունելի է կամ մենք տարածք ենք տալու:

Հարցազրույցը՝ Քրիստինա Մկրտչյանի