Մնալ համայնքում, օգնել համանքին․ՄԵՄ-ի աջակցությամբ երիտասարդները ձեռք են բերում հմտություններ՝ դրանք իրենց բնակավայրում կիրառելու համար

Հայաստանի մարզերի ոչ համաչափ զարգացումը, մարզերի ենթակառուցվածքների և առաջնորդների սակավությունը, անհատների աճի հնարավորության սուղ պայմանները, այս խնդիրները «Մարզերի երեխաները մարզերում» կազմակերպության հիմնադիրներին «ստիպեցին» մարզերի երեխաներին մարզում պահելու համար ծրագրեր մշակել ու կյանքի կոչել դրանք

Ջավախքում ապրող 18-ամյա Մարիամ Սահակյանը փորձում է իր հայրենի գյուղի՝ Դամալայի կյանքը փոխել։ Գյուղում «Արի՜» հակասրճարանն է հիմնել, որպեսզի համայնքի երիտասարդների ակտիվությանը խթանի։ Այս հակասրճարան մարդիկ կարող են գնալ գիրք կարդալու, աշխատելու, սովորելու և ժամանց կազմակերպելու համար:

«Առաջ ընթերցողները քիչ էին, որովհետև միայն դպրոցի գրադարանն էր, որտեղ ժամանակակից գրքերի քիչ կան։ Հակասրճարան հիմա նաև գալիս են ընթերցելու այն մարդիկ, ովքեր կյանքում գիրք չեն կարդացել։ Գրադարակը պարբերաբար թարմացնում ենք»,-REGIONSTV-ի հետ զրույցում ասում է Մարիամը։ Նրա կյանքը փոխվել է «Մարզերի երեխաները մարզերում» (ՄԵՄ) կազմակերպության հետ համագործակցության շնորհիվ, ասում է՝ ավելի ակտիվ է դարձել։ Հակասրճարանն էլ այս կազմակերպության աջակցութամբ է հիմնել՝ իր գործը սկսելու համար ֆինանսավորման աղբյուր են գտել, տեխնիկա տրամադրել, ամենակարևորը՝ գիտելիք տվել։

Մարիամն ասում է՝ հակասրճարանում նաև բիզնեսգրքերի հեղինակների հետ հանդիպումներ են կազմակերպում․«Օրինակ՝ հայտնի երկու ընկերության համահիմնադիր Գոռ Կարապետյանի հետ հանդիպմանը համայնքից այնքան շատ մարդ էր մասնակցում։ Աննախադեպ էր, առաջին անգամ մեր գյուղ Հայաստանից նման մարդ էր եկել»։  

ՄԵՄ-ը «ԴեմԱՌԴեմ» մարզային ֆորում է իրականացնում, որի ժամանակ նախորդ ծրագրերի մասնակից երեխաները ներկայացնում են իրենց ձեռքբերումները, պատմում իրենց փորձառությունների մասին և ներկայացնում նոր գաղափարներ: Նրանց լսելու և աջակցելու համար ֆորումին մասնակցում են Հայաստանի առաջատար փորձագետները, մասնագետները, գործարարները և այլ ոլորտի առաջնորդներ՝ գնահատելով երիտասարդների ներուժն ու խթանելով համայնքային զարգացումը։

Մարիամը ևս «ԴեմԱՌԴեմ»-ի մասնակից է։ Ասում է՝ նախապատրաստական փուլում սովորել է հանրային խոսքի նրբությունները, ֆորումի ընթացքում լավագույն ձեռքբերումներից է համարում տարբեր ոլորտներում հաջողած մարդկանց հետ շփումն ու ծանոթությունը․«Հետո հրավերներ ստացա փոդքասթի մասնակցելու, որից հետո ռեպորտաժներ սկսեցինք նկարել ու սկսվեց իմ կյանքի ակտիվ շրջանը»։

«Մարզերի երեխաները մարզերում» կազմակերպությունը աշխատանքը սկսել է 2019 թվականին, որի նպատակը առաջադեմ առաջնորդներով, կիրթ ապակենտրոն համայնքի ստեղծումն է՝ նպաստելու Հայաստանի համաչափ զարգացմանը։ Այն գործում է ՀՀ բոլոր մարզերում (մինչ 2023-ի սեպտեմբեր՝ նաև Արցախում), ինչպես նաև Սփյուռքում և Ջավախքում։ Ծրագրում ընդգրկված են ավելի քան 400 երեխա , ինչպես նաև 100-ից ավելի մենթոր, որոնց մի մասը Սփյուռքից են։

ՄԵՄ հաղորդակցության պատասխանատու և ծրագրի համահիմնադիր Աիդա Ջանջուղազյանը մեզ հետ զրուցում պատմում է, թե ինչպես ծնվեց նման նախաձեռնութան գաղափարը։ Ասում է՝ մի խումբ արշավական ընկերներ մի օր հասկացան, որ մարզերի երեխաները էքսկուրսիաների ժամանակ հիմնականում Երևան են գնում, իսկ մայրաքաղաքինը՝ մարզեր։ Բայց մարզը մարզի հետ ամուր կապ ունենալու որևէ ծրագիր, նախաձեռնություն չկար․« Որոշեցինք հյուրընկալման ծրագիր սկսել՝ 2 տարբեր մարզի երիտասարդներ գնում են իրար համայնքներ ու ծանոթանում մշակույթին, ապրելակերպին ու հնարավորություններին, ամեն անգամ տարբեր մարզեր ներառելով»։ :

Նա ասում է, որ 2020-ին COVID 19-ի համաճարակի շրջանում ամբողջությամբ անցան առցանց ձևաչափի, ու քանի որ ծրագիրն արդյունավետ էր, գրանցվեցին որպես հասարակական կազմակերպություն:

«Քանի որ մեր երկրում պատկերը ամենուր նույնն է, մենք չէինք կարող որևէ մարզ առանձնացնել՝ հնարավորությունը հավասարաչափ ենք բաշխում։ Մենք առաջարկում ենք երեխաներին ու երիտասարդներին համայնք, որտեղ կլինեն օգնելու պատրաստակամ փորձառու մասնագետներ, կլինեն տարբեր մարզերից համախոհ ու գաղափարակից թիմակիցներ, ինչպես նաև առաջնորդության և անձնական աճի հզորացման հնարավորություններ»,- նշում է Աիդան և առանձնացնում մարզերի հիմնական խնդիրները՝ Հայաստանի ոչ համաչափ զարգացումը, երբ բոլոր հնարավորությունները կենտրոնացած են մայրաքաղաքում, մարզերում ենթակառուցվածքների և առաջնորդների սակավությունը, ինչպես նաև անհատների աճի հնարավորության սուղ պայմանները։

«Ստեղծել ենք դպրոց 16-18 ամիս տևողությամբ՝ բաղկացած 4 փուլից, որի ընթացքում ուսանողները ստանում են 10 ոլորտի գիտելիքներ՝ սկսած անձնական աճից, մասնագիտական կողմնորոշումից և ինքնաճանաչումից մինչև բիզնես, ֆինանսական գրագիտություն և կառավարման հիմունքներ։ Դպրոցը հիբրիդային է՝ իրականացնում է ուսուցումը առցանց և ոչ առցնանց ձևաչափերով»,- պատմում է համահիմնադիրը։

Դիմորդները հիմնականում 14-21 տարեկաններն են, բոլոր նրանք, ովքեր ցանկանում են միանալ, պետք գաղափար ներկայացնեն։

Կազմակերպության «Համակարգիչներ մարզերի երեխաներին» ծրագրի շրջանակներում 3 տարվա ընթացքում 221 համակարգիչ հավաքագրել ու բաժանել են մարզերում ապրող երիտասարդներին, ու նրանց գերակշիռ մասը, ինչպես վստահեցնում է Աիդան, արդեն հեռավար ձևաչափով աշխատում, զարգանում, և ինչ-որ իմաստով զարգացնում է իր համայնքը։

Լոռու մարզի Սպիտակ քաղաքի բնակիչ 19-ամյա Սաթեն Էվոյանը մեզ հետ զրույցում պատմում է, որ ՄԵՄ-ի շնորհիվ մասնակցել է տվյալների վերլուծության դասընթացի, և դիմել մենթորներին աշխատանքի անցնելու խնդրանքով։ Աշխատանքը հեռավար էր, ուստի նրան համապատասխան տեխնիկա էր պետք։ Դիմել է ՄԵՄ-ին, ստացել համակարգիչ՝ հաշվի առնելով իր ակտիվությունը կազմակերպած տարբեր ծրագրերին։

«ՄԵՄ-ի աջակցությամբ տվյալների վերլուծության առցանց դասընթացն ավարտելուց հետո աշխատանք գտա։ Հիմա, ապրելով մարզում, կարողանում եմ աշխատել հեռավար, իմ ծախսերը հոգալ, սովորել, կամավորությամբ զբաղվել»,-ասում է Սաթենը։

ՄԵՄ ՀԿ նախագահ Մայիս Մարգարյանը նշում է, որ այս 5 տարում մեկ միասնական ցանցի շնորհիվ կարողացել են համախմբել մարզի երիտասարդներին, երեք տարում 300-ից ավելի երիտասարդ անցել է հեռավար աշխատանքի, իսկ 200-ից ավելի երեխա էլ՝ համակարգիչ ստացել։

Կազմակերպությունը միջազգային գործընկերներ չունի, հիմնականում Սփյուռքից գաղափարակից անհատներ են կամ տեղական կազմակերպություններ։

Սյուզաննա Խառատյան