Ծնողներն անհանգստանում են՝ երեխաները տնային առաջադրանքները, խնդիրները ChatGPT-ի միջոցով են լուծում, բթանում է նրանց ինքնուրույն մտածելու ունակությունը
Աշակերտները հեշտ միջոց են գտել՝ տնային առաջադրանքները լուծում են արհեստական բանականության միջոցով, ծնողներն ասում են՝ քննության ժամանակ երեխաները ԱԲ-ով են լուծում, բարձր գնահատական ստանում, մինչդեռ այդ առարակայից ամբողջ ուստարվա ընթացքում բարձր առաջադիմություն չեն ունեցել
Արհեստական բանականությունը դարձել է մեր առօրյայի անբաժան մասը։ Այն շատերին օգնում է լուծել բարդ խնդիրներ, գտնել իրենց հուզող հարցերի պատասխանները վայրկյանների ընթացքում։
Արհեստական բանականությունը (ԱԲ) «ներխուժելով» մեր կյանքի ամենատարբեր ոլորտներ՝ երկակի ազդեցություն է թողնում։
Այսօր ԱԲ գործիքները հասանելի են յուրաքանչյուրին։ Դրանցից օգվում են նաև աշակերտները։ Նրանք հաճախ այդ գործիքներն օգտագործում են առաջադրանքները լուծելիս։
REGIONSTV-ին դիմած ծնողներն անհանգստանում են՝ երեխաները խնդիրները լուծում են ԱԲ-ի միջոցով, դադարում են ինքնուրույն մտածել, չէ որ ընդամենը մի վայրկյան ու արհեստական ինտելեկտը իրենց փոխարեն կլուծի խնդիրը։
Ծնողներն ասում են՝ երեխաները ջանք չեն ներդնում հանձնարարություններն ինքնուրույն լուծելու համար, այդպես երեխաների մոտ բթանում է քննադատական մտածողությունը, սկսում են դանդաղ մտածել։ Նրանց մտահոգում է՝ ինչպե՞ս են երեխաները ապագայում հաղթահարելու դժվարությունները, եթե նրանց փոխարեն մտածում է արհեստական բանականությունը։
Բացի այս, ծնողները մեզ հետ զրույցում նաև դժգոհում են, որ հաճախ ուսուցիչներն էլ անտարբեր են, չեն փորձում պարզել՝ աշակերտը տվյալ հանձնարարությունն ինքնուրո՞ւյն է կատարել, թե՞ ԱԲ-ի օգնությամբ։
«Իմ երեխայի ուսուցիչը տնային աշխատանք է տալիս, իսկ վարժության հետ նաև QR կոդ կա։ Բնականաբար, երեխան բջջային հեռախոսով սկանավորելով QR կոդը՝ շատ հեշտ գտնում է պատասխանը՝ առանց անգամ դրա վերաբերյալ մտածելու»,-պատմում է Գյումրիի դպրոցներից մեկի աշակերտի ծնողը։
Մեկ այլ ծնող էլ, կրկին Գյումրիից, պատմում է, որ իր երեխան ChatGPT-ի օգնությամբ կարողացել է լուծել խնդիրը, քննության ժամանակ բարձր գնահատական է ստացել այն դեպքում, երբ ուսումնական տարվա ընթացքում տվյալ առարկայից առանձնապես բարձր առաջադիմություն չի ցուցաբերել։ Ծնողին ավելի շատ անհանգստացնում է ուսուցչի մոտեցումը, վստահեցնում է, որ ուսուցիչն, իմանալով երեխայի ոչ բարձր առաջադիմության մասին, չի փորձել պարզել, թե ինչպես այդ աշակերտն այդպես գերազանց լուծեց խնդիրը։
Խնդրի առնչությամբ Ղարիբջանյանի հանրակրթական դպրոցներից մեկի ուսուցչուհի Կարինե Քոչոյանը, որը նախորդ տարի մասնակցել է այս թեմայով «Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոնի» դասընթացներին, վերապատրաստվել է որպես մենթոր, մեզ հետ զրույցում ասում է՝ խնդիրը շատ արդիական է, հիմա բոլոր երեխաներն օգտվում են արհեստական բանականությունից, այն կիրառում են տանը, երբեմն նաև՝ դպրոցներում։
«Մենք չենք կարող արգելել երեխային կամ հետ պահել նրանից, ինչը ժամանակի պահանջն է, հարկավոր է այնպիսի լուծումներ գտնել, որոնց շնորհիվ արեստական բանականության հնարավորությունները կկիրառենք հօգուտ մեզ»,-նշում է ուսուցչուհին։ Նա իր սեփական մեթոդներն ունի՝ ինչպես դասերի ժամանակ օգտվել ԱԲ-ից՝ դասի ժամանակ հանձնարարում է առաջադրանքը՝ աշակերտներին բաժանելով 2 խմբի: Մի խումբը առաջադրանքը կատարում է օգտվելով դասագրքերից, մյուս խումբը օգտագործում է ԱԲ-ն։ Վերջում դասարանում քննարկելով՝ ամբողջացնում են նյութը:
Տիկին Քոչոյանն անդրադառնակով նաև արհեստական բանականության դրական և բացասական կողմերին, անհամաձայնություն հայտնեց ծնողների այն տեսակետին, թե ԱԲ-ն «ռոբոտացնում» է երեխաներին։
«Մենք միշտ ասում ենք, որ միջավայրը, և այն, թե ում հետ է շփվում երեխան շատ մեծ դեր ունի նրա անձնական զարգացման համար։ Եվ եթե նա շփվում է արեստական բանականության հետ, նման խելացի զրուցակից ունի, չի կարող օգուտներ չքաղել։ Իհարկե նաև հարցի մյուս կողմն էլ կա, երեխան սեփական միտքը օգտագործելու փոխարեն օգտագործում է արհեստական բանականությունը»,-ասում է նա։
Մեկ այլ ուսուցչուհի՝ Քնարիկ Հարոյանը ևս այն կարծիքին է, որ արհեստական բանականությունը և՛ դրական, և՛ բացասական կողմեր ունի:
Նա ծնողների մտահոգությունը լիովին արդարացի է համարում․«Արհեստական բանականության կիրառումը դպրոցներում երեխաներին տանում է չսովորելու և չմտածելու: Մարդը ապրում է որպես մտածող էակ: Եթե մարդը չի մտածում, նրա առջև խնդիրներ են առաջանում, մարդուն գցում անելանելի դրության մեջ: Եթե աշակերտը հույսը դնում է արհեստական բանականության վրա, նա այլևս չի ուզում մտածել, նրա փոխարեն արդեն մտածող կա: Սա էլ իր հերթին դպրոցում առաջացնում է կրթության գահավիժում»:
Հարցին՝ արդյոք ստուգում է աշակերտներին՝ ԱԲ-ով են խնդիրը լուծել, թե՝ ոչ, Հարոյանը վստահեցնում է՝ առանձին հարցերի միջոցով միանգամից պարզում է աշակերտի իրական կարողությունները:
Հարոյանն ասում է, որ այս խնդիրը քննարկում է աշակերտների հետ: Նրանք ևս նշել են, որ արհեստական ինտելեկտի գոյության պայմաններում շատ դեպքերում դադարում են մտածել, մշտապես գիտակցելով, որ ցանկացած պահի իրենց անհրաժեշտ տեղեկությունը կարող են «գողանալ» AI-ից:
Կրթության փորձագետ Սերոբ Խաչատրյանը կիսում է ծնողների մտահոգությունը: Նրա կարծիքով՝ կրթական համակագը չափից ուշ է արձագանքում տվյալ խնդրին։ «Ցավոք, մեր կրթական համակարգը այնքան ուշ է արձագանքում փոփոխություններին, որ առ այսօր որևէ ուղղորդում, մեթոդական խորհրդատվություն ուսուցիչներին չի տրվում: Այս առումով համակարգը վերանայման կարիք ունի»,- REGIONSTV-ի հետ զրույցում նշում է փորձագետը։ Խաչատրյանի դիտարկմամբ՝ ի հակառակ փոփոխություններին, ներկայումս խրախուսվում են գրավոր աշխատանքները, իսկ այս պարագայում բանավոր պատասխանը դառնում է երեխայի իրական գիտելիքները գնահատելու լավագույն ձևը:
«Երբ երեխան բանավոր ինչ-որ բան է ներկայացնում, մենք արդեն իր խոսելու ձևից, մտքերը ձևակերպելուց, իր բերած հիմնավորումներից կարող ենք հասկանալ, ինչքանով է նա պատկերացնում խնդիրը, կամ ինչպես է ձևակերպում սեփական միտքը»,-ասում է փորձագետը:
Ի՞նչ քայլեր է ձեռնարկում կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը, որպեսզի աշակերտներն ամբողջությամբ կախված չլինեն ԱԲ-ից, ինքնուրույն լուծեն խնդիրները, իսկ ուսուցիչներն էլ առավել ուշադիր լինեն։
Մեր այս հարցերին ի պատասխան նախարարությունից հայտնում են՝ մեդիագրագիտությունն ինտեգրված է ՀՀ կրթական համակարգում, այն ուսուցիչների կրթության և վերապատրաստումների պարտադիր մաս է։
«Հերթական ատեստավորման ենթակա ուսուցիչների վերապատրաստման չափորոշիչում և օրինակելի ծրագրում ներառված է «21-րդ դարի հմտությունների խթանում» բաժինը, որի համաձայն մեդիագրագիտության թեմայով վերապատրաստումները դարձել են պարտադիր բոլոր ուսուցիչների համար: Շարունակական մասնագիտական զարգացման նպատակով մշակվում է «Մեդիագրագիտություն» թեմայով դասընթացի մոդուլ և ուղեցույցներ՝ նախատեսված ուսուցիչների համար»,-հայտնում են նախարարությունից:
Այս գերատեսչությունից նաև տեղեկացնում են, որ նախարարությունը նախաձեռնել է «Սովորողների մոտ մեդիագրագիտության հմտությունների զարգացում» միջոցառումը՝ սովորողների մեդիագրագիտության մակարդակը բարելավելու նպատակով՝ պետական չափորոշիչներում սահմանված վերջնարդյունքների հիման վրա:
«Հանրակրթական ուսումնական հաստատություններում թվային տեխնոլոգիաների անվտանգ և նպատակային կիրառության ապահովումը գտնվում է ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության մշտական ուշադրության կենտրոնում: Արհեստական բանականության՝ ոչ նպատակային օգտագործումը սովորողների կողմից չի խրախուսվում ինչպես ուսուցիչների, այնպես էլ ԿԳՄՍ նախարարության կողմից: Համապատասխան վերապատրաստումներ անցած ուսուցիչները, կիրառելով իրենց հմտությունները, կարող են հայտնաբերել արհեստական բանականության միջոցով կատարված աշխատանքները, բանավոր հարցումների միջոցով պարզել, թե որքանով է սովորողը ընկալել առաջադրանքը/ խնդիրը, անգամ, եթե այն լուծված է ԱԲ միջոցով»,-հայտնում են ԿԳՄՍ-ից:
Նախարարության այս պարզաբանումները ծնողների մտահոգությունները չեն փարատում, նրանք ասում են, չնայած, որ նման ծրագրեր է իրականացվում, այդուհանդերձ, շատ ուսուցիչներ անտարբեր են մնում՝ աշակերտն ինքնուրո՞ւյն է լուծել խնդիրը, թե՞ ԱԲ-ի միջոցով․«Ոչ բոլոր ուսուցիչներին է հետաքրքրում աշակերտի զարգացումը, կախվածությունը ԱԲ-ից։ Միգուցե պետք է մտածել՝ ինչպես խրախուսել ուսուցչին, որպեսզի այդ անտարբերությունը վերանա»։
Նիկոլ Մարգարյան
Պատկերները ստեղծվել են արհեսատական բանականության միջոցով
