««Խաղաղության պայմանագիր»-ը կեղծ օրակարգ է, որը ներդրվել է ՀՀ իշխանությանը ներգրավելու Տավուշում սահմանազատման գործընթացում, որպեսզի Ադրբեջանը խաղաղ ճանապարհով ստանա դժվարամատչելի տարածքները»

Քաղաքագետ Գուրգեն Սիմոնյանը կարծում է, որ Իլհամ Ալիևի հայտարարություններում տեսանելի են այլ դերակատարների, այդ թվում՝ Ռուսաստանի հետքերը

Ադրբեջանի նախագահի վերջին հայտարարություններից հետո Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխանության և անկախության պաշտպանության անհրաժեշտությունը գնալով ավելի հրատապ է դառնում։ Մեր բանակի հզորացմանն ուղղված յուրաքանչյուր քայլ ծառայում է ոչ միայն մեր պետության շահերին, այլև՝   տարածաշրջանում կայունությանը։ Անվտանգության և պաշտպանունակության խնդիրները Հայաստանի բացառիկ իրավասությունն են, և այդ ոլորտներում ցանկացած արտաքին միջամտություն անընդունելի է։ REGIONSTV-ն այս և այլ թեմաներ է քննարկել քաղաքագետ Գուրգեն Սիմոնյանի հետ զրույցում։

-Պարոն Սիմոնյան, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը տեղական հեռուստաալիքներին տված հարցազրույցում կասկածի տակ է դրել Երևանի և Բաքվի միջև խաղաղության պայմանագրի կնքումը։ Նա ասել է՝ «․․․եթե Երևանը խաղաղության պայմանագրի կարիք չունի, ապա Բաքուն՝ նույնպես»: Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք Ալիևի հայտարարությունը։

-Հասկանալի է, որ «Խաղաղության պայմանագիր» չի կարող լինել, քանի որ յուրաքանչյուր «Խաղաղության պայմանագիր» հիմնված է խաղաղ իրողությունների վրա, և ոչ հակառակը։ Մեր տարածաշրջանում դեռևս պայմաններ չկան խաղաղ իրողությունների համար՝   Ադրբեջանը փորձում է բոյկոտել գործընթացը, բայց այս բոյկոտում ինքը իրեն մեղավոր չի ճանաչում, այլ՝ Հայաստանի Հանրապետությունը։ Սա առիթ է, որպեսզի մերժեն «Խաղաղության պայմանագրի» շուրջ բոլոր առաջարկներն ու բանակցությունների բոլոր ձևաչափերը։ Սա կեղծ օրակարգ է, որը ներդրել է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքական դաշտ՝ իշխանություններին կեղծ քաղաքական գործողությունների մեջ ներգրավելու համար, այն է՝ Տավուշում սահմանագծում և սահմանազատում, որը հիբրիդային պատերազմի տեսակ է։ Այսինքն՝ խաղաղ ճանապարհով ձեռք բերել այն տարածքները, որոնք զինված հակամարտության ժամանակ կարող են անհասանելի լինել։ Սա հենց այն է, ինչ կատարվում է Հայաստանի շուրջ։

-Իր հարցազրույցում Ալիևն ասել է, որ «Հայաստանին զինելը միայն կհանգեցնի լարվածության նոր սրման։ Մենք սա չենք ուզում: Մենք խաղաղություն ենք ուզում»: Նա Հայաստանին մեղադրել է տարածաշրջանային անվտանգությանը սպառնալիք ստեղծելու մեջ։ Ի՞նչ կարծիք ունեք այս հարցում։

-Պետք է ընդգծել, որ սեփական բանակ ունենալը և այդ բանակը միջազգային կոնվենցիաներով չարգելված ցանկացած միջոցներով զինելը Հայաստանի Հանրապետության բացառիկ իրավունքն է։ Այսպիսով, այն, ինչ հայտարարում է հարեւան երկրի նախագահը, դա միջամտություն է Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերին։ Մեր կառավարությունն ու դիվանագիտական ​​ծառայությունը պետք է պատասխան տան, որ ոչ մի երկիր իրավունք չունի միջամտելու Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերին։ Բանակի վերազինումը, զինված ուժերի կազմն ու կառուցվածքը առնչվում են Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերին։ Սա ևս մեկ անգամ ընդգծում է այն փաստը, որ Ադրբեջանը ձգտում է ապակայունացնել իրավիճակը տարածաշրջանում, և դրա համար նրան անհրաժեշտ է ոչ պաշտպանունակ Հայաստան։ Դրա համար էլ նման հայտարարություններ են արվում։

–Պարոն Սիմոնյան, Ալիևը նաև հայտարարել է, որ Հայաստանը չպետք է լինի «աշխարհագրական պատնեշ» Թուրքիայի և Ադրբեջանի միջև՝ սպառնալով՝ «Զանգեզուրի միջանցքը պետք է բաց լինի և կլինի։  Ինչքան շուտ հասկանան սա, այնքան լավ»։ Ի՞նչ եք կարծում, Ալիևը պատրաստվո՞ւմ է ավելի մեծ տարածաշրջանային պատերազմի։

-Գլխավոր նպատակը, որի համար Ալիևը փորձել է ու հարցազրույց է տվել, Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ արտատարածքային պահանջներն են։ Հայաստանին ուղղված այդ ամբողջ հռետորաբանությունն ու ռազմատենչ սպառնալիքներն ուղղված են նրան, որպեսզի Հայաստանից պոկի Սյունիքն ուայդպիսով զրկի հանրապետությանը ռազմավարական նշանակությունից, ինչն էլ կազդի ՀՀ ինքնիշխանության վրա։ Սա կապահովի թյուրքական պետությունների կապը միմյանց հետ, ինչն անթույլատրելի է։  Կարծում եմ, որ այստեղ ներգրավված են նաև այլ դերակատարներ, որոնք Իլհամ Ալիևին դրդել են նման հայտարարություններ անելուն։ Այս սպառնալիքը գալիս է նաև Ռուսաստանից։ Ռուսաստանը փորձում է կլանել Հայաստանի Հանրապետությունը, որպեսզի հետո գա ու փրկի թուրքական ագրեսիայից մնացածը։ Սյունիքը գլխավոր նպատակն է, բայց Հայաստանի Հանրապետությունը պետք է պաշտպանի Իրանի հետ կապը և պահպանի Սյունիքը՝ որպես իր տարածքի անձեռնմխելի մաս։  Որպեսզի պահպանենք ռազմավարական նշանակությունն ու աշխարհաքաղաքական նշանակությունը, մենք պետք է գիտակցենք, որ Սյունիքը  գրավում համաշխարհային դերակատարներին։ Սյունիքը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության ռազմավարական նշանակությունը։

-Ադրբեջանի նախագահը Հայաստանը անվանել է ֆաշիստական ​​պետություն՝ նշելով, որ նրա ղեկավարությունը ձևավորվել է ֆաշիստական ​​գաղափարախոսության ազդեցության տակ, հետևաբար ֆաշիզմը պետք է ոչնչացվի։

-Նա այդպես է անվանել, քանի որ կա այսպիսի հասկացություն՝ եթե չես ուզում քեզ մեղադրեն ֆաշիզմի մեջ, մյուսներին ֆաշիստ անվանիր։ Սա հոգեբանական հարձակում է, որպեսզի Ադրբեջանի ֆաշիստական, ​​ապահումանիտար գործողություններն ու քաղաքականությունն այդպիսին չթվա։ Նրանք ցանկանում են հող ստեղծել ապագա ագրեսիայի համար, դրա համար էլ օգտագործում են այս տեխնոլոգիան։

-Պարոն Սիմոնյան, ինչո՞ւ Հայաստանը չի դիմում ՄԱԿ-ին, ԵՄ-ին և այլ միջազգային կազմակերպություններին, որ Ադրբեջանը բացահայտ սպառնում է իրեն։

-Չգիտեմ՝ ինչու չի դիմում։ Սա ուղղակի ՀՀ քաղաքական վերնախավի իներտ տրամադրություն ու իներտ պահվածք է։ Սա է խնդիրը։ Մեզ համար ամենամեծ խնդիրն այն քաղաքականությունն է, որ տարվում է մեր երկրում։ Կարծում եմ՝ սխալ է, որ նրանք չեն դիմում։ Նրանք կարծում են, որ խաղաղ երկխոսությունը հնարավոր է, բայց խաղաղությունն այսօր, ցավոք, ըստ էության, անհնար է։

-Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնը մեղադրել է Մոսկվային Ադրբեջանին օգնելու մեջ. Բաքուն Մակրոնի խոսքերն անվանել է անհիմն, սադրիչ՝ Փարիզին մեղադրելով հայանպաստ քաղաքականության մեջ և իբրև թե Ադրբեջանի ինքնիշխանությունը կասկածի տակ է դրվում։ Ո՞րն է  Ձեր գնահատականը։

-Կարծում եմ, որ Մակրոնն այդ հայտարարություններն արել է առաջին հերթին ոչ թե Ադրբեջանի օգտին կամ դեմ, այլ հանուն Հայաստանի Հանրապետության։ Այսպիսով, նա խորհուրդ է տալիս Հայաստանի իշխանություններին ռազմավարական բեկում մտցնել, հեռանալ Ռուսաստանի հետ աշխարհաքաղաքական, տնտեսական և ռազմական դաշինքներից։ Այսինքն՝ նա հասկացնում է Հայաստանին, որ Ռուսաստանը հուսալի դաշնակից չէ, այլ ընդհակառակը, օգնում է մեր թշնամիներին։ Այս առումով Հայաստանը պետք է արագ որոշի ու ընդունի արեւմտյան օգնությունը, ինչպես նաեւ մտածի արեւմտյան երկրների հետ ռազմավարական գործընկերության մասին։

-Թրամփը մտադիր է Ադրբեջանի հետ հարաբերությունները բարձրացնել ավելի բարձր մակարդակի։ Ամերիկացի վերլուծաբանները https://regionstv.am/16729.html  նշում են, որ «Բաքվի հետ սերտ կապերը Թրամփի վարչակազմի համար առաջնահերթություն են՝ որպես տեղական հակակշիռ Ռուսաստանի, Իրանի և Չինաստանի տարածաշրջանային ազդեցությանը»։

-Ինչ վերաբերում է Թրամփի վարչակազմին, ապա այդ քաղաքականությունը միանգամայն նպատակահարմար է՝ դրանով իսկ Ադրբեջանին ասելով, որ ոչ բոլոր դռներն են փակված իրենց առաջ։ Նրանք չեն ցանկանում այս երկիրը մղել դեպի բռնապետական ​​երկրների կլանը, այսինքն՝ միանալ բռնատիրական պետություններին՝ Ռուսաստան, Չինաստան և այլն։ Նրանք բաց են պահում տարածությունն ու դռները, որպեսզի Ադրբեջանը չձեռնարկի որևէ արտառոց քայլ, որը կարող է ազդել արևմտյան երկրների ռազմավարական շահերի վրա։

-Պարոն Սիմոնյան, Ալիեւն  դժգոհություն է հայտնել ռուսական տարածքում գնդակոծության տակ ընկած ադրբեջանական ինքնաթիռի միջադեպի կապակցությամբ։ Նրա հայտարարությունը, ինչպես նաև Կրեմլի հետ հարաբերությունների «սառեցումը» հուշում է, որ Ադրբեջանի՝ Արևմուտքի հետ հնարավոր մերձեցման մասին։ Չե՞ք կարծում, որ Ալիևը սկսում է Կրեմլի հետ «բարեկամական» հարաբերություններից շեղվել դեպի Արևմուտք։

-Ոչ, ես ամենևին չեմ կարծում, որ Ալիևը կարող է երես թեքել Մոսկվայից, քանի որ նա մոսկովյան էլիտային խորապես կապված գործիչ է։ Այսինքն՝ դա նույն բանն է: Իսկ հետընթաց կատարելն ուղղակի անհնար է։ Նման հայտարարությունները կարող են լինել դժգոհության դրսեւորում, քանի որ Կրեմլը ցանկանում էր հստակ բացատրել Ալիևին, որ նրա քաղաքականությունը կախված է տարածաշրջանում Մոսկվայի ընդհանուր քաղաքականությունից։ Բայց մոսկովյան քաղաքականությունից հեռանալ չի ստացվի: Չենք կարող այդ հայտարարությունները դիտարկել որպես Ադրբեջանի և արևմտյան երկրների մերձեցում։ Դա ուղղակի անհնարին է։ Արեւմուտքի հետ մերձեցման համար նույն Արեւմուտքն ակնհայտ պահանջներ է առաջ քաշում. Նախ՝ տեղի է ունենում իշխանափոխություն, որն ուղղակի ձեռնտու չէ Ալիևների դինաստիայի համար։ Երկրորդ՝  Լեռնային Ղարաբաղի քաղաքացիների վերադարձն իրենց պատմական հայրենիք, ինչը նույնպես անհնար է։ Եվ երրորդ՝ բռնապետական ​բոլոր ​երկրների հետ կապերի խզում։ Ալիեւը ոչ մի դեպքում չի կարող այդ պահանջները կիսատ կատարել։ Ալիևների կլանի գոյությունը հակասում է Արևմուտքի հետ մերձեցմանը։ Այնպես որ, Ռուսաստանին ուղղված այս հայտարարությունները պարզապես ակնարկներ են և թյուրըմբռնում այսպես կոչված, բռնապետական ​​երկրների ընտանիքի ներսում։

Զաբելա Ավագյան