«Քաղաքացիական կյանքում նույն առողջական խնդրով անձը կարող է նորմալ ապրել, բայց զինծառայության ընթացքում ավելի բարդ պայմաններ են, խնդիրները կարող են սրվել»․Եղոյան
Մասնագետները պնդում են, որ երբ քաղաքացիական հիվանդանոցները տեսնում են, որ անձը զինվորական ծառայության համար է ներկայացել, նրանք հաճախ խնդրին մոտենում են վերապահումով
2024 թվականի նոյեմբերի 25-ից 2025 թվականի հունվարի 31-ը ընկած ժամանակահատվածում, ձմեռային զորակոչի ընթացքում, մարդու իրավունքների պաշտպանի աշխատակազմը ստացել է ավելի քան 50 բողոք՝ կապված բժշկական հետազոտությունների ու ուղեգրերի տրամադրման հետ։
Անդրանիկ Եղոյան
Բողոքների մեծ մասը վերաբերում է բժշկական հետազոտությունների ու փորձաքննությունների ընթացակարգերին։ Այս մասին այսօր «Մեդիա կենտրոն»-ում հրավիրված քննարկման ժամանակ ասաց ՄԻՊ աշխատակազմի Զինծառայողների և նրանց ընտանիքների անդամների իրավունքների պաշտպանության բաժնի պետ Անդրանիկ Եղոյանը։
«Բողոքները հիմնականում կապված են կենտրոնական բժշկական հանձնաժողովի եզրակացությունների և բժշկական զննությունների ընթացքի հետ։ Զորակոչիկները և նրանց ծնողները հաճախ բողոքում են, որ առողջական խնդիրների հիման վրա ուղեգրեր չեն տրամադրվում կամ տրամադրվում են միայն որոշակի խնդիրներով, երբեմն՝ ոչ ամբողջական»,-հայտարարեց Եղոյանը։ Նա հավելեց, որ այս զորակոչի ընթացքում ստացվել են նաև դիմումներ՝ այլընտրանքային զինվորական ծառայության կամ եղբայրներին նույն զորամասում ծառայելու հարցերով։
Եղոյանի պարզաբանմամբ՝ ծառայության ընթացքում պայմանները փոխվում են, այսինքն, քաղաքացիական կյանքում նույն առողջական խնդրով անձը կարող է նորմալ ապրել, բայց զինվորական ծառայության ընթացքում, երբ ավելի բարդ պայմաններում է ծառայությունն անցկացնում, խնդիրները կարող են սրվել․«Ունենում ենք նմանատիպ բողոքներ, լինում են դեպքեր, երբ անձը ճանաչված է լինում սահմանափակումով պիտանի զինվորական ծառայության համար, հետագայում պիտանիության աստիճանը փոխվում է, վաղաժամկետ արձակվում է։
Նա հիշեցրեց՝ պետությունն ուղիղ պատասխանատուն է բոլոր զինծառայողների կյանքի և առողջության համար։
Եղոյանն անդրադանալով կառավարության վերջին որոշմամամ կատրված փոփոխություններին, ասաց՝ ստեղծվեց մի իրավիճակ, երբ անձը նույն առողջական խնդրով տարկետում էր ստացել, պահպանված նույն առողջական խնդրով արդեն ճանաչվում է սահմանափակումով պիտանի և ներգրավվում է Զինված ուժեր։
«Տարկետումներ տրամադրելն ինքնանպատակ չեն»,-ասաց Եղոյանը։ ՄԻՊ-ն իր դիրքորոշումը այդ նախագծի մասին ներկայացրել է կառավարությանը։
«Շատ կարևոր է Զինված ուժեր ներգրավել առողջական վիճակով պիտանի այնպիսի քաղաքացիների, որոնք հետագայում և պետության համար կարողանան պիտանի լինել, և առողջական վիճակը ծառայության ընթացքում չսրվի»,-նշեց ՄԻՊ ներկայացուցիչը։
Անուշ Պետրոսյան
Քննարկման մյուս մասնակից Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի Պաշտպանության ու անվտանգության ոլորտի քաղաքականության մասնագետ Անուշ Պետրոսյանն էլ ընդգծեց, որ զորակոչերի ընթացքում պարբերաբար կրկնվող խնդիրները, մասնավորապես, կապված են բուժհաստատությունների գործողությունների հետ։
«Զորակոչիկները ստիպված են լինում սեփական միջոցներով հետազոտություններ անցկացնել, քանի որ բուժհաստատությունները երբեմն նշում են, որ չունեն համապատասխան հրաման՝ առանց զինկոմիսարատից ուղեգրման անցկացնել հետազոտություններ»,– նշեց նա։
Ստացված գրավոր ու բանավոր բողոքների մի մասը վերաբերում է նաև զինվորական ծառայության ընթացքում առողջական խնդիրների բացահայտման հետ կապված դեպքերին։
Հայարփի Սարգսյան
Զինծառայողների խնդիրներով զբաղվող փաստաբան Հայարփի Սարգսյանն էլ ընդգծեց, որ բանակում առողջական խնդիրներով զորակոչված երիտասարդների շրջանում եղել են դեպքեր, երբ դրանք չէր կարելի բացահայտել միայն համապատասխան բժշկական փորձաքննությամբ, ու այն փաստը, որ զննությունների ընթացքում որոշ առողջական խնդիրներ չեն նկատվում, ավելի ուշ հանգեցնում է նոր հարցերի։
«Երբ քաղաքացիական հիվանդանոցները տեսնում են, որ անձը զինվորական ծառայության համար է ներկայացել, նրանք հաճախ խնդրին մոտենում են վերապահումով»,–ասաց նա։
Սյուզաննա Խառատյան
Լուսանկարները՝ «Մեդիա կենտրոն»-ի
