Արամայիս Աղաբեկյան. Եթե Երևանը հավատարիմ մնա Բաքվի դիրքորոշմանը, դա կընկալվի որպես Արցախի ժողովրդի շահերը պաշտպանելու մերժում

Արամայիս Աղաբեկյանը կարծում է, որ եթե Հայաստանը  Ադրբեջանի խնդրանքով համաձայնի ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարմանը, ապա արցախահայությունը կհայտնվի ծանր իրավիճակում

Այսօր ամենաքննարկվող թեման Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագիրն է։ Հայաստանը պաշտոնապես հաստատել է համաձայնագիրը ստորագրելու իր պատրաստակամությունը՝ հայտարարելով բանակցությունների ավարտի մասին և առաջարկելով հրապարակել համատեղ հայտարարություն։ Սակայն Ադրբեջանը հրաժարվեց. միակողմանի հայտարարությամբ ոչ միայն հայտարարեց բանակցությունների ավարտի մասին, այլ նաև առաջ քաշեց լրացուցիչ պայմաններ, պահանջելով փոփոխություն անել Հայաստանի Սահմանադրությունում և լուծարել ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը։

Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունը դիվանագիտական խողովակներով Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարությանը փոխանցել է, որ Հայաստանը հաստատում է «Խաղաղության և միջպետական ​​հարաբերությունների հաստատման մասին համաձայնագրի» նախագծի համաձայնեցման և դրա շուրջ բանակցություններն ավարտելու պատրաստակամությունը։ Այսպիսով, Հայաստանն ընդունեց Բաքվի առաջարկները մնացած երկու չհամաձայնեցված դրույթների վերաբերյալ։ Հայաստանը պատրաստ է խորհրդակցությունների Ադրբեջանի հետ փաստաթղթի ստորագրման ժամկետների և վայրի վերաբերյալ։

ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարումը, որը երկար տարիներ առանցքային միջնորդ էր Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման գործում, հարցեր է առաջացնում։

Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի պատգամավոր, «Մարտական ​​եղբայրություն» շքանշանի անդամ Արամայիս Աղաբեկյանը REGIONSTV-ի հետ զրույցում մեկնաբանել է համաձայնեցված, այսպես կոչված, խաղաղության պայմանագիրը։

Նրա խոսքով՝ մոտ ապագայում խաղաղության պայմանագիր չի ստորագրվի։ «Հավանականություն կա, որ մինչև տարեվերջ ինչ-որ փաստաթուղթ կստորագրվի։ Հարցն այն է, թե ինչպես և ինչ քայլեր են ձեռնարկելու կողմերը այս փաստաթղթի կետերի վերաբերյալ։ Որքան հասկանում եմ, Հայաստանի Հանրապետությունը կկատարի իր պարտավորությունները, իսկ ադրբեջանական կողմը չի կատարի դրանք և կբերի հիմնավորում, ինչպես դա արեց 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթով»,- ասաց Արամայիս Աղաբեկյանը։

Հիշեցնենք, որ մարտի 14-ին ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը խորհրդարանում հայտարարեց, որ «Ադրբեջանի հետ հարաբերությունների կարգավորումից հետո մենք կարող ենք համարել, որ ինստիտուցիոնալ առումով հակամարտությունը ավարտվել է։ Հետո կարելի է ասել, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի գործունեության կարիքը չկա»։

Արցախի Ազգային ժողովի պատգամավորի խոսքով՝ Հայաստանի իշխանությունների համար Արցախի հիմնախնդիրն ամբողջությամբ փակված է, եւ նրանք հստակ նշում են, որ այս հարցում խնդիրներ չունեն։

«Լրջագույն խնդիրն այն է, որ ղարաբաղյան հարցը քննարկվել է հայ-ադրբեջանական ձևաչափով, որից հետո բանակցությունների յուրաքանչյուր հարց խորացել է։ Եվ փաստորեն, Ղարաբաղի հարցը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև առկա փաստաթղթերի շրջանակներում է։ Մինսկի խումբը գործում է այս տրամաբանությամբ, ըստ որի՝ կա հայ-ադրբեջանական հակամարտություն, և նա զբաղվում է այդ հարցով։ Իսկ երբ Հայաստանն ու Ադրբեջանը ասում են, որ հակամարտություն չկա, Մինսկի խումբն էլ կարող է հանգիստ ասել՝ եթե խնդիր չկա, մենք այստեղ անելիք չունենք։ Հենց այս պատճառով է, որ Ալիևը ցանկանում է, որ Մինսկի խումբը չլինի, քանի որ հասկանում է, որ Հայաստանի Հանրապետությունում նոր իշխանությունների գալուց հետո կարող են ասել, որ խնդիրը չի վերացել, և կա ցանկություն ու հնարավորություն հետագա քննարկման։ Որպեսզի դա տեղի չունենա, Ալիևը ցանկանում է, որ Մինսկի խումբը որպես այդպիսին գոյություն չունենա»,- ասաց Աղաբեկյանը։

Ինչ վերաբերում է 2020 թվականից հետո միջազգային բանակցային ձևաչափի ոչ ակտուալ լինելուն, Արամայիս Աղաբեկյանը նշեց, որ պատճառը աշխարհաքաղաքական է, քանի որ ԱՄՆ-ը, Ռուսաստանը և Ֆրանսիան տարբեր բևեռներում են։

«Հիմա այս ձևաչափը գործարկելու ավելի շատ հնարավորություն կա, քանի որ ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի միջև կա որոշակի երկխոսություն։ Հայաստանում քաղաքական և աշխարհաքաղաքական փոփոխությունների և իշխանափոխության դեպքում Մինսկի խումբը կարող է վերագործարկվել և որոշակի գործառույթներ կատարել։ Դրա համար Ալիևը փորձում է Հայաստանի Հանրապետության ձեռքով ազատվել այս խնդրից, որպեսզի հետագայում խնդիրներ չունենա»,- ընդգծեց պատգամավորը։

Մենք, ըստ Աղաբեկյանի, պարտավոր ենք առերեսվել ճշմարտության հետ և հասկանալ, որ Արցախի ժողովուրդը, լինելով Արցախում, համագործակցել է միջազգային հանրության հետ՝ որպես առանձին գործոն, նախապայման է եղել Արցախի Հանրապետության ճանաչումը Հայաստանի Հանրապետության կողմից կամ երկրորդ տարբերակը՝ վերամիավորման գործընթացի իրականացումը։ «Եթե Հայաստանը ստեղծված իրավիճակում, երբ Արցախի ժողովուրդը գտնվում է Հայաստանի Հանրապետության տարածքում, Ադրբեջանի պահանջով համաձայնվի լուծարել ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, ապա Արցախի ժողովուրդը կհայտնվի ծանր իրավիճակում։ Եթե ​​Երևանը հավատարիմ մնա Բաքվի դիրքորոշմանը, և այդ գործընթացները ամբողջովին հաջողվեն և ավարտվեն այնպես, ինչպես նախատեսում է Ադրբեջանը, ապա դա կընկալվի որպես հրաժարում՝ Արցախի ժողովրդի շահերի պաշտպանությունից։ Այս դեպքում հնարավոր է, որ  արցախցիները չեն կարողանա դիմել միջազգային կառույցներին՝ պաշտպանելու իրենց անհատական ​​իրավունքները։ Շատ դժվար կլինի ինչ-որ բան նախաձեռնել հիմնարար հարցերի շուրջ, որոնք համաարցախյան խնդիրների հիմքն են։ Սա քաղաքական որոշում է, ոչ թե միջազգային իրավունքի որոշում։ Եթե ​​Հայաստանը չունենա պետական ​​շահեր հետապնդող ազգային իշխանություն, ապա խնդիրը կփակվի, ինչը ենթադրում է մեր հավաքական իրավունքների մոռացություն, այդ թվում՝ գալիք սերունդների համար»,- նշեց Արամայիս Աղաբեկյանը։

 Զաբելա Ավագյան